Valet Free HTML5 Template

Kalinowa Chata

Zapraszamy

Bliska Słowacja i Pasmo Jaworzyny

[NS, Tylicz] – Bardejov – St.Lubovna – Hniezdne – Vyšné Ružbachy – [Mnišek] – Park krajobrazowy – [Łabowa, NS]

Bardejov

Miasto w kraju preszowskim, w historycznym regionie Szarysz. niecałe 35 tys. mieszkańców. Okolice miasta były zamieszkane już w neolicie. W XI w. istniała tu słowiańska osada, do I połowy XIII w. znajdowała się we władadniu Polski. U schyłku XII w. ze strony polskiej założony został tutaj klasztor cystersów. Później obszar ten został włączony do Królestwa Węgier. Pierwsza pisemna wzmianka o Bardiowie pochodzi z 1241. Na przełomie XIII i XIV w. osiedlili się w mieście niemieccy osadnicy ze Śląska. W XIV i XV w. Bardiów był ważnym ośrodkiem rzemiosła i handlu, zdobywając kolejne przywileje, m.in. prawo składu. Do rozkwitu miasta przyczyniło się jego położenie na szlaku handlowym z Półwyspu Bałkańskiego do Polski i na Ruś. Kupcy bardiowscy m.in. sprzedawali w Polsce wina tokajskie. W 1367 r. miasto zostało podniesione do rangi wolnego miasta królewskiego. W 1412 r. król Węgier Zygmunt Luksemburski zastawił Bardiów polskiemu szlachcicowi A. Balickiemu za pod pożyczkę 13 000 złotych. Od XV w. Bardiów był członkiem związku pięciu miast wschodniej Słowacji – Pentapolitany.
Rozwoju miasta nie załamały liczne dotykające go konflikty zbrojne. Podczas wojny polsko węgierskiej w 1402 r. Bardiów okupowały wojska polskie. W 1410 r. pod miastem miała miejsce bitwa, w której wojska polskie pokonały sprzymierzone z Krzyżakami oddziały króla Zygmunta Luksemburskiego pod dowództwem Ścibora ze Ściborzyc, które uprzednio najechały ziemię sądecką. W 1430 r. miasto napadli husyci. Później niszczyły je wojny węgiersko-habsburskie I wojny z Turkami. Szczyt rozwoju Bardiowa przypadł na przełom XVI i XVII w. Z tego czasu pochodzi większość zabytkowych budowli. W mieście działała pierwsza na Węgrzech publiczna biblioteka, istniały dwie drukarnie, gimnazjum i pierwszy na ziemiach słowackich teatr. Pod koniec XVII w. miasto zaczęło podupadać. W 1679 r. dotknęła je epidemia, w 1680 r. wielki pożar; podobne katastrofy powtarzały się przez cały XVIII w., gdy doszły do nich jeszcze toczące się w tych okolicach węgierskie powstania przeciw Habsburgom. Od XVIII w. datuje się lecznicze wykorzystanie okolicznych źródeł mineralnych. Impulsem do ponownego rozwoju miasta było połączenie go linią kolejową z Preszowem w 1893 r. W 1910 r. miasto miało 6,6 tys. mieszkańców, z czego 2,6 tys. Słowaków, 2,2 tys. Węgrów i 1,6 tys. Niemców. I i II wojna światowa ominęły miasto. Po II wojnie światowej w mieście powstały liczne zakłady: przemysłu maszynowego, obuwniczego, skórzanego, meblarskiego i spożywczego. W latach 50. XX w. ruszyła odbudowa i renowacja starówki. Zastój w rozwoju miasta w XVIII i w XIX w. pozwolił na zachowanie wielu zabytków, które przy urbanizacji zapewne uległyby zniszczeniu. Z tego powodu w 1950 r. centrum Bardiowa ogłoszono rezerwatem miejskim. W 2000 r. bardiowskie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Najważniejszym zabytkiem miasta jest kościół (bazylika mniejsza) pw. św. Idziego (dom sv. Egidia) z XIV w., rozbudowany w połowie XV w., później wielokrotnie restaurowany. Z jego wieży roztacza się widok na zabytkowe centrum i okolice. Wewnątrz zachowało się jedenaście późnogotyckich ołtarzy skrzydłowych z lat 1460-1520, stojących w swych pierwotnych lokalizacjach, co jest ewenementem na skalę europejską. Oraz: najlepiej zachowane na Słowacji mury obronne z XIV-XVI w. z dwiema bramami, basztami i barbakanem, nietknięty późnogotycko-wczesnorenesansowy ratusz z 1505-1511, najstarszy renesansowy zabytek Słowacji; obecnie mieszczą się w nim Muzeum Szaryskie i Muzeum Historii Bardejova, całość gotyckich (z wpływami renesansowymi) kamienic otaczających rynek, kościół pw. Jana Chrzciciela z XV w., pierwotnie gotycki, w XVII w. przebudowany na renesansowy, unikalny na tych terenach zespół budynków gminy żydowskiej z XVIII w.: synagoga, szkoła, łaźnia, rzeźnia, budynek władz gminy i cmentarz, fontanna z rzeźbą św. Floriana z 1774 r., upamiętniające wielki pożar z tego roku. Kilka kilometrów od Bardiowa znajduje się uzdrowisko Bardejovské Kúpele i skansen.

Stará Ľubovňa

Miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w historycznym regionie Spisz Miasto liczy 16 227 mieszkańców. Pierwsza wzmianka z 1292: wykorzystując stan anarchii na Węgrzech księżniczka Kinga obsadziła ten teren swoimi wojskami aż do śmierci księżniczki w 1292. Potem jednak teren obecnego północnego Spisza został włączony do Węgier. W 1364 król Ludwik nadał Lubowli prawa miejskie i obdarzył miasto wieloma przywilejami. W 1412, na mocy umowy zawartej w Lubowli, miasto weszło w skład tzw. zastawu spiskiego – miast zastawionych przez Zygmunta Luksemburczyka Władysławowi Jagielle. Zamek lubowelski ustanowiono siedzibą polskiego starosty spiskiego. Pod rządami polskich królów miasto rozkwitało, prowadząc handel z Polską. Było miejscem wielu spotkań i rokowań między władcami Polski i Węgier. W latach 1655-1661 na zamku były ukryte polskie klejnoty koronne. Pod władzę królów Węgier – wówczas byli już nimi Habsburgowie – miasto wróciło w 1769, po zagarnięciu starostwa spiskiego i południowej części ziemi sądeckiej przez Marię Teresę. W latach 1778-1876 miasto było częścią prowincji 16 miast spiskich. W 1910 miasto, wg spisów ludności pomijających Polaków liczyło 1,9 tys. mieszkańców, w tym 1,4 tys. Słowaków, 300 Niemców i 200 Węgrów. W połowie listopada 1918 r. założono tu Polską Radę Narodową. Przynależność państwową miał wtedy określić plebiscyt, do którego jednak nie doszło. Gwara lubowelska, co potwierdza wydany niedawno jej słownik, jest bardzo zbliżona do języka polskiego. W latach 30. XX w. zamek w Lubowli był siedzibą Wielkiego Przeoratu Polski lazarytów. 17 września 2006 na zamku w Lubowli zawiązano konfederację spiską.
W pobliżu Lubowli znajdują się Wzgórza Lewockie (Levocke vrchy) – wielki obszar leśno-górski. Ważniejsze zabytki miasta to: zamek lubowelski (Hrad Ľubovňa) – wybudowany pod koniec XIV w. (pierwsza wzmianka z 1311); dobrze zachowany; skansen budownictwa ludowego; kościół św. Mikołaja – rzeźba Madonny z 1300; średniowieczny rynek (Námestie sv. Mikuláša) z renesansowymi i klasycystycznymi domami mieszczańskimi.

Hniezdne (Gniazdo)

Zapisy od 1275 r. Miasto zasiedlała ludność niemiecka (najpierw saska, potem śląska). W 1412 r. Zygm.Luksemburczyk nadał przywileje miasta królewskiego (węgierskiego). W tym samym roku oddane w zastaw Polsce na 360 lat. Kamieniczki późnorenesansowe (XVII-XVIII w.). Kościół barokowy (fund. Lubomirski) z XVIII w.

Vyšné Ružbachy

Zaludnione od paleolitu. Kamieniołomy trawertynowe. Kapielisko od poł XVII w. Zakupione 1882 przez Andrzeja Zamoyskiego. Zbudował on m.in. biedermeierowską restaurację Biały Dom. Znacjonalizowane w 1948 r.

Popradzki Park Krajobrazowy

Utworzony 1987 r. pow. 542 km2, park krajobrazowy, obejmujący Beskid Sądecki. Występują tu wody mineralne (20% zasobów Polski). Z uwagi na zróżnicowanie wysokości terenu, wykształciły się tu piętra roślinne: pogórze do 550-600 m n.p.m.; regiel dolny do 1100 m n.p.m.; regiel górny powyżej 1100 m n.p.m. Regiel dolny stanowią głównie lasy jodłowo-bukowe, w dolinach rzek – grądy i łęgi. Górny, występujący wyłącznie w Paśmie Radziejowej, zajmuje bór świerkowy.Na obszarze Parku występują rośliny alpejskie, takie jak kuklik górski oraz pięciornik złoty. Znajduje się tu również jedyne w Polsce naturalne stanowisko głogu wielkoowocowego.W rozległych, zwartych lasach żyje wiele gatunków ssaków leśnych, jak np.: wilki, rysie, jelenie, sporadycznie żbiki i niedźwiedzie. Występują górskie ptaki: orzeł przedni, płochacz halny, drozd obrożny, puchacz, puszczyk uralski, a do osobliwości należy wąż Eskulapa.